هر گاه سخن از الگو بودن حضرت زهرا (ع) مطرح می شود؛نکته ای که به ذهن خطور می کند این است که آن حضرت الگوی مناسبی برای دختران و همسران و مادران مومن می باشد ولی به خاطر جنسیت،این بانوی بزرگوار را نمی توان الگوی مردان و یا پسران معرفی نمود،در حالی که حقیقت غیر از این است و فاطمه (ع) الگویی فراتر از جنسیت است.

وجود انسان کامل؛اعم از زن و مرد به گونه ای است که برای انسان های دیگر،مایه هدایت و رشد و تکامل بوده و سخن،رفتار و تفکر او که بر آمده از نفس کامل و معصوم او است برای انسانی قابل بهره برداری می باشد و به همین دلیل پیامبر اسلام - صلی الله علیه و آله وسلم- و امام معصوم-علیه سلام- که به لحاظ جنسیتی مَردند،وقتی به عنوان الگو معرفی می شوند،همه انسان ها؛اعم از زن و مرد را شامل می گردند.

بنابر این،از نگاه قرآن کریم زن خوب،نمونه زنان نیست بلکه زنِ نمونه است؛چه این که مرد خوب نمونه مردان نیست بلکه مردِ نمونه است.پس آن که خوب است؛چه مرد و چه زن،نمونه مردم (انسان) است نه نمونه مردان یا زنان.

این مطلب را قرآن کریم به صورت صریح بیان می کند و زمانی که افرادی را به عنوان الگو برای مردم معرفی می کند،از چهار زن به عنوان زنان نمون (دو نمونه خوب و دو نمونه بد) یاد می کند.نمونه مردم بد را با نقلِ داستانِ دو زن بد بیان می فرماید (ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً لِلَّذِينَ كَفَرُوا امْرَأَتَ نُوحٍ وَ امْرَأَتَ لُوطٍ) [1] ؛ خدا برای کسانی که کافر شدند زن نوح و لوط را مَثَل آورد.در این جا خداوند زن نوح و لوط را نمونه زنان بد معرفی نکرد،بلکه فرمود که آنان نمونه مردم کافر و بزه کارند.هم چنین برای مردمان خوب زنان با فضیلتی را به عنوان الگو معرفی می کند و می فرماید : (وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِّلَّذِينَ آمَنُوا اِمْرَأَةَ فِرْعَوْنَ) [2] برای کسانی که ایمان آوردند خداوند همسر فرعون را مَثَل آورد.

هیچ کمالی از کمالات وجودی برای انسان مشروط به مذکر بودن او نیست،همان طور که مونث بودن او نیز مانع دریافت هیچ کمالی نمی باشد.از این جهت کمال حقیقی که همان رسیدن به مقام والای ولایت الاهی است،نصیب هر انسان پاکیزه و مطهری خواهد شد که واجد شرایط آن است : (مَنْ عَمِلَ صالِحاً مِنْ ذَکَرٍ أَوْ أُنْثي‏ وَ هُوَ مُؤْمِنٌ فَلَنُحْيِيَنَّهُ حَياةً طَيِّبَةً وَ لَنَجْزِيَنَّهُمْ أَجْرَهُمْ بِأَحْسَنِ ما کانُوا يَعْمَلُونَ) [3] ؛ هر کس کار شایسته ای انجام دهد؛خواه مرد باشد یا زن در حالی که مومن است،او را به حیاتی پاک زنده می داریم و پاداش آن ها را به بهترین اعمالی که انجام می دهند،خواهیم داد.

حضرت زهرا -سلام الله علیها-در عرصه کمالات و کسب فضایل همان گونه می درخشد که ائمه دیگر می درخشیده اند.

فقط الگو گرفتن از رفتار های خاص آن حضرت که مختص جنس زن بوده؛مثل شوهرداری و مادر بودن،مخصوص زنان می باشد که بخش بسیار اندکی از حوزه رفتار های معصومانه آن بانوی بزرگوار را تشکیل می دهد،اما شخصیت اعظم از سیره و منش و رفتار و گفتار آن حضرت،ناشی از شخصیت انسانی پرورش یافته او در جوار پدر بزرگوارش و برآمده از روح کامل و نفس ملکوتی آن بانوی کرامت می باشد که فراتر از جنسیت است.

پیوست :
[1] ـ سوره تحریم،آیه 10
[2] ـ سوره تحریم،آیه 11
[2] ـ سوره نحل،آیه 97

(منبع : کتاب فاطمه اسوه بشر ،نوشته جوادی آملی، صفحه 28 تا 30)

موضوع‌ زن، به‌ عنوان‌ بدنه‌ای‌ از جامعه انسانی، به‌ همان‌ پایه، قابل‌ بررسی‌ و ژرفنگری‌ است‌ که‌ انسان، شایسته‌ شناخت‌ و بررسی‌ است‌ و هرگونه‌ تحلیل‌ و بررسی‌ ابعاد حیات‌ زن، منهای‌ ویژگیهای‌ صنفی‌ و جنسی، در واقع، تحلیل‌ حیات‌ انسان‌ به‌ شمار می‌آید. از این رو شناخت‌ زن‌ و منزلت‌ و مقام‌ او در حقیقت، شناخت‌ انسان‌ و کرامت‌ اوست. این‌ نیز تردیدناپذیر است‌ که‌ شناخت‌ انسان‌ از خود، معیار دیگر شناختهاست.
به‌ این‌ جهت‌ انسان‌ به‌ عنوان‌ نخستین‌ گام‌ در شناختوری، به‌ ضرورت‌ باید به‌ ژرفنگری‌ و کاوشگری‌ در خویشتن‌ بپردازد و از ژرفای‌ بیکرانه خویش، آگاهی هایی‌ دست‌ آورد. پس‌ مطالعه‌ در احوال‌ زن‌ و بررسی‌ ابعاد حیات‌ این‌ بخش‌ از جامعه‌ انسانی، گامی‌ در راستای‌ انسان‌ شناسی‌ عمومی‌ است.