حجاب یکی از ارزش‎های اسلامی است و در اسلام دارای جایگاه رفیعی است. احادیث بسیاری در باب آن وجود دارد و در قرآن مجید نیز در چند آیه به آن اشاره شده است.
مقاله پیش‎رو اوّلاً درباره چیستی حجاب و اهمیّت بالای آن در اسلام بحث می‌کند،ثانیاً درباره ریشه‎ها و عوامل بی‎حجابی در جامعه اسلامی که امروزه مشکلات زیادی را به دنبال دارد، مطالبی را ارائه می‌دهد و در نهایت نیز به عوامل و راهکار‎های جلوگیری از گسترش بد‎حجابی در جامعه اسلامی و همچنین نقش روحانیّت و علماء در جلوگیری از گسترش بد‎حجابی در جامعه می‌پردازد.
1- چیستی حجاب
در جامعه امروزی حجاب بر این امر معنا می‎شود که زنان زیبایی‎های خود را از چشم نامحرم حفظ کنند. اما معنای حجاب از این گسترده‎تر است.شهيد والامقام مرتضی مطهرى نتيجه تحقيقات لغوى خود را درباره واژه حجاب، چنين بيان مى كند:«كلمه حجاب هم به معنى پوشيدن است و هم به معنى پرده و حاجب، بيشتر استعمالش به معنى پرده است. اين كلمه از آن جهت مفهوم پوشش مى‎دهد كه پرده، وسيله پوشش است و شايد بتوان گفت كه به حسب اصل لغت هر پوشش حجاب نيست؛ آن پوشش حجاب ناميده مى شود كه از طريق پشت پرده واقع شدن صورت گيرد.» (hasanzakeri.blogfa.com)
2- اهمیت حجاب در اسلام
دین مبین اسلام به عنوان آخرین و کامل‎ترین دین الهی از ابتدا تا به حال‏ اهمیّت ویژه‎ای برای حجاب قائل بوده تا آنجا که از پیامبر اکرم (ص) روایت شده است که فرمودند: «اللَّهُمَّ ارْزُقْ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ وَ مَنْ أَحَبَّ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ الْعَفَافَ‏ وَ الْكَفَافَ‏»(بارخدايا به محمّد و آل محمّد و دوستان آنها پاكدامنى و كفاف روزى كن‏)(الكافي [ط - الإسلاميه]، ج‏2، ص140).
پیامبر اکرم (ص) که مقام او در نزد خداوند متعال از مقام هر انسان دیگری بالاتر است،و هر دعائی که در بارگاه الهی داشته باشد، بدون هیچ کمی و کاستی مستجاب می‎شود، در عوض هر چیزی برای خود و اهل بیت(ع) و دوستداران خود از خداوند منّان درخواست پاکدامنی را دارد و این امر نشانگر اهمیّت بسیار بالای حجاب در اسلام است.
امیرالمؤمنان علی (ع) در نهج البلاغه می‎فرماید: «عَلَيْكُمْ بِالْعَفَافِ وَ تَرْكِ الْفُجُور» (برشماست که پاکدامن باشید و گناهان را ترک کنید)(همان، ج‏5، ص554).
امیرالمؤمنین علی (ع) در حدیث دیگری می‎فرمایند: «أَفْضَلُ الْعِبَادَةِ الْعَفَافُ‏.» (بهترین عبادات باعفتی است). (همان، ج‏2، ص79).
با توجه به این احادیث و احادیث متواتر دیگری که راجع به حجاب وجود دارد، به راحتی می‎توان اهمیّتی که دین مبین اسلام برای مسئله حجاب قائل شده است، درک نمود.

ادامه »

آرایش به معنای آراستن فی‌نفسه عمل ارزشی است مگر آنکه عوامل بیرونی موجب شود تا یک امر خوب و ارزشی به عنوان ضد ارزش مطرح شود. به طور طبیعی انسان بازتابی از صفات الهی از جمله صفت جمال است و آنجا که خداوند جمیل است جمال و زیبایی را دوست داشته و آراستن به آرایه‌هایی که موجب زیبایی ظاهری و باطنی انسان می‌شود را دوست می‌دارد. انسان نیز به سبب آنکه مظهر صفات و اسمای الهی است این گونه است و زیبایی را دوست داشته و آراستن را می‌پسندد. اما گاه انسان عملی را با آراستن به آرایه‌های زیبا انجام می‌دهد که موجب می‌شود تا به عنوان یک عامل ضد ارزشی مطرح شود. شناخت عوامل ضدارزشی می‌تواند برای پرهیز از آن و جلوگیری از آثار و بازتاب منفی این عمل مفید و سازنده باشد. در مطلب حاضر ابعادی از موضوع آرایش و تزیین و آثار مثبت ارزشی و ضد ارزشی آن تبیین شده است.

انواع و اقسام آرایش و تزیین
آرایش اسم مصدر از واژه آراستن، به معنای افزودن امر خارجی به چیزی برای ایجاد یا افزایش زیبایی به آن چیز است. در فرهنگ قرآنی، واژه تزیین به همین معنا به کار رفته است. تزیین برگرفته از ماده «زین» و به معنای زینت دادن و آراستن است.
از نظر قرآن، زینت حقیقی عبارت از چیزی است که در هیچ حالتی در دنیا و آخرت موجب عیب و عار برای انسان نگردد و موجب افزایش ارزش و فضایل آن چیز شود.
آرایه‌ها در اصل به دو دسته اصلی: ذاتی و اکتسابی تقسیم می‌شود. آرایه‌های ذاتی، فضایلی است که در ذات آن چیز قرار دارد و موجب کرامت و شرافت آن می‌شود. از نظر قرآن، انسان دارای کرامت ذاتی است؛ زیرا فضایل اسمایی الهی در انسان سرشته شده است. خداوند می‌فرماید: ولقد کرمنا بنی آدم و حملنا هم فی‌البر و البحر ورزقناهم من الطیبات و فضلناهم علی کثیر ممن خلقنا تفضیلا؛ و به راستی ما فرزندان آدم را گرامی داشتیم و آنان را در خشکی و دریا بر مرکبها برنشاندیم و از چیزهای پاکیزه به ایشان روزی دادیم و آنها را بر بسیاری از آفریده‌های خود برتری آشکار دادیم. (اسراء، آیه 70)

ادامه »

يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْواجِکَ وَ بَناتِکَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنينَ يُدْنينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلاَبِيبِهِنَّ ذلِکَ أَدْني‏ أَنْ يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحيماً(احزاب،59)

«اى پيامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: روسرىهاى بلند بر خود بيفکنند، اين (عمل) مناسب تر است، تا (به عفّت و پاکدامنى) شناخته شوند و مورد آزار قرار نگيرند، و خداوند آمرزنده مهربان است.»

نکات مطرح شده در ذیل آیه :

«1- در امر به معروف، اول از خودى ها شروع کنيم سپس ديگران. «قل لازواجک و بناتک و نساء المؤمنين» 2- در احکام الهى، تفاوتى ميان همسران و دختران پيامبر با ديگر زنان نيست. «لازواجک و بناتک و نساء المؤمنين» 3- پوشيدن لباسى که معرّف شخصيّت زن براى تأمين عفّت و آبرو باشد، لازم است. «يعرفن فلا يؤذين» 4- بهانه به دست بيماردلان و مزاحمان عفّت عمومى ندهيد. (در آيات قبل هشدار به اذيّت کنندگان بود، در اين آيه تکليف اذيّت شوندگان را مطرح مى کند.) «يعرفن فلا يؤذين» 5- در امر به معروف و نهى از منکر، دليل امر و نهى خود را بيان کنيد. «فلا يُؤذين» 6- نوع لباس مردم در جامعه، مي تواند معرّف شخصيّت، مکتب و هدف آنها باشد. «يعرفن فلا يؤذين» 7 - سرچشمه بسيارى از مزاحمت هاى هوسبازان نسبت به زنان و دختران، نوع لباس خود آنهاست. «يعرفن فلا يُؤذين» 8- زنان با حجاب بايد با حضور خود در صحنه، جوّ عمومىِ عفاف و پاکدامنى را حفظ کنند و فرصت مانور را از هوسبازان بگيرند. «يعرفن فلا يؤذين»…(1)

حضرت فاطمه زهرا-سلام الله علیها-دختر پیغمبر اکرم-صلی اله و علیه و آله وسلم-  وقتی مسجد رفت که حکومت را محاکمه کند به دستور آیۀ احزاب یک پوشش سرتاسری انداخت که از سر تا نوک پاهایشان را بپوشاند و هم خُمر را بر سر انداخت. و حالا برنامه سومش را ما نمی‌توانیم پیاده کنیم که ده إلی بیست نفر از زن های مدینه را دعوت نمود که در فاصلۀ بین خانه تا مسجد (که شش هفت متر بیش نبود) دور مرا بگیرید که من شناخته نشوم.پس در این اقدام حضرت دو احتمال وجود دارد اوّل آنکه شخصیت ظاهری ایشان محفوظ بماند، دوّم اینکه پیکرۀ ظاهری حضرت هم در بین مردها نمایان نشود و در میان گروه زنان پوشیده بماند.”

زینب‌کبری-سلام الله علیها- هم در بارگاه ابن‌زیاد به اسرا گفت دور مرا بگیرید که مرا نشناسند و نبینند که ابن زیاد آدم خیلی پررویی بود. اُسرا را که نگاه می‌کرد سؤال کرد: «من هذه التی انحازت فجلست ناحیة و معها نسائها؟»

این خانمی که خودش را پنهان کرده و پیدا نیست کیست؟ کسی جوابش نداد. دوباره سؤال کرد باز هم جوابش را ندادند. دوباره پرسید، خادمی از خدام اهل بیت: که زن بود بلند شد و گفت دهانت را ببند. چه قدر می‌پرسی، این دختر امیرالمؤمنین-علیه سلام- و فاطمۀ زهرا-سلام الله علیها-، زینب کبری-سلام الله علیها- می‌باشد که نمی‌خواهد چشم آلوده تو به او بیفتد.

منظور از تبرج زنان در جاهلیت اولی، جلوه گری زنان در قبل از اسلام بوده است که در تمامی این دوران به دلیل عدم رعایت دستورات پیامبران زنان دچار چنین معضلی شده که سبب به وجود آمدن پیامدهای بد بسیاری برای جامعه نیز شده است.در تفسیر قمی روایتی از امام صادق علیه السلام از پدرش در ذیل آیه «… و لاتبرجن تبرج الجاهلیه الاولی …» آمده است: «به زودی جاهلیت دیگری می آید» و در تفسیر التبیان آمده است که منظور از جاهلیت اخری، زمانی است که مردم همان گونه عمل کنند که قبل از اسلام عمل می شده است.

امروز شاهد این تبرج ها و جلوه گری های مذموم هم در مردان و هم در زنان هستیم. در روایات از چنین مردانی با چنین خصوصیاتی یاد شده است: «یتزینون بزینه المراه لزوجها و یتبرجون تبرج النساء» و از چنین زنانی این چنین یاد شده است «نسوه کاشفات عاریات متبرجات. من الدین داخلات فی الفتن مائلات الی الشهوات مسرعات الی للذات مستحلات للمحرمات جهنم فی جهنم خالدات.»

امروز یکى از عمده‌ترین مظاهر تمدّن غربى، همین تبرّج است؛ این همان جاهلیّت است، منتها جاهلیّتى که توانسته است خود را با سلاح تبلیغات مدرن مجهّز بکند وحقایق را از چشم مردم بپوشاند.

1- برگرفته از کتاب «تفسير سوره مبارکه احزاب»، قرائتي،ص 88

برای مشاهده و دانلود کلیپ علت اجباری بودن حجاب روی تصویر زیر کلیک کنید.

کوتاه و قانع کننده…..

فایلی که مشاهده می فرمایید، در مورد چرایی اجباری حجاب در کشور ما و نحوه صحیح پوشش اسلامی است.

جلوه هايى بسيار زيبا و ديدنى از رفتار و گفتار فاطمه -زهرا عليهاالسلام- در عرصه ى حجاب و عفاف گزارش شده است كه حقيقت هر يك از اين رفتارها و گفتارها مى بايد سرمشق دختران و زنان ما در زندگى قرار گيرد:
حضرت زهرا -عليهاالسلام- چنان حجب و عفاف، اين فضيلت مورد خواست و رضايت خداوند، را سرلوحه ى رفتار خويش قرار داده بود كه از همه ى نامحرمان حتى از مردان نابينا نيز خود را مى پوشاند:
مردى نابينا پس از اجازه گرفتن وارد منزل امام على عليه السلام شد. پيامبر ديدند كه حضرت زهرا عليهاالسلام برخاستند و فاصله گرفتند و خود را پوشاندند .
پيامبر فرمودند: دخترم! اين مرد نابيناست.
حضرت فاطمه ى زهرا -عليهاالسلام- در پاسخ فرمودند: اگر او مرا نمى بيند، من او را مى بينم؛ وانگهى اگر چه او نمى بيند ولى بو را استشمام مى كند.                                             

[ قالت فاطمه عليهاالسلام: ان لم يكن يرانى فانى أراه و هو يشم الريح. بحارالانوار: ج 43، ص 91 و ج 101، ص 38. ]

در اين هنگام رسول خدا به نشانه تصديق يبان فاطمه فرمودند: شهادت مى دهم كه تو پاره ى تن منى.                                                                                                          

[ المناقب، ابن مغازلى: ص 380، حديث 428. مستدرك الوسائل: ج 14، ص 289. احقاق الحق: ج 10، ص 258. ]

با استناد به این روایت می توان گفت يكى ديگر از ثمرات حجاب براى زن، گرانبهاتر شدن او براى مرد و در نتيجه، به ‏وجود آمدن عشق است كه لذت‏ بخش‏ترين عواطف انسانى است. نياز به دوست‏ داشتن و محبوب ديگران واقع شدن، كه مزلو در سلسله مراتب رشد شخصيت به آن اشاره كرده، از نيازهاى مهم هر انسان است. ميزان اين نياز در زنان بيش از مردان است؛ زيرا موجوديت روانى و شخصيتى زن به اين است كه مورد توجه و محبت ديگران، به ويژه نزديكانش مثل پدر، مادر، شوهر و فرزندان واقع شود، به ‏طوری كه اگر اين جايگاه را نداشته باشد، اميد خود را از زندگى از دست مى ‏دهد. به عبارت ديگر، شكست در عشق، شكست در همه چيز اوست.[1]

ويل دورانت نياز اصلى زن در زندگى زناشويى را، مورد محبت و توجه مرد واقع شدن مى‏ داند و دراين ‏باره مى ‏نويسد: «زن وقتى زنده است كه معشوق باشد و توجه به او مايه حيات اوست». همچنين بيان مى‏ كند: زنان بيشتر به دنبال ستايش‏ها و تحسين‏هاى مطلق و مبهم مردانند و بيشتر مى ‏خواهند كه مردان به خواست آنها توجه كنند و اين امر از ميل آنها به لذت‏ جنسى بيشتر است؛ در خيلى از موارد لذت محبوب بودن، آنان را بيشتر خرسند مى ‏سازد.[2]

اسلام و سایر ادیان الهی بهترین عامل حفظ ارزش زن را «حجاب» می دانند. بی تردید حجاب و خودداری های ظریفانه زن، او را در نظر مرد محبوب می کند و مرد را آماده فداکاری و جان فشانی برای او می کند. در واقع نقش مهم حجاب برای زن حفظ جایگاه معشوقیت اوست.

اما اگر زن زیبایی های خود را در معرض نمایش قرار دهد، کم کم برای مردان عادی می شود و به تدریج از ارزش او کاسته می شود؛ ولی وقتی زن خود را می پوشاند، نه تنها ارزش او کم نمی شود، بلکه برای مرد جذاب تر و رؤیایی تر جلوه می کند. زیرا «حجب برای دختر همچون وسیله دفاعی است که به او اجازه می دهد تا از میان خواستگاران خود شایسته ترین آنان را برگزیند، یا خواستگار خود را ناچار سازد که پیش از دست یافتن بر وی به تهذیب خود بپردازد. موانعی که حجب و عفّت زنان در برابر شهوت مردان ایجاد کرده، خود عاملی است که عاطفه و عشق شاعرانه را پدید آورده و ارزش زن را در چشم مرد بالا برده است.».[3]

«سیمون دوبووار» دانشمند و حقوق دان معروف فرانسوی می گوید: «دختران جوان دوست دارند، مردانْ خودِ آنها را بخواهند، نه برقراری رابطه جنسی با آنان را؛ فلذا نگاه های مردان در عین اینکه آنها را می ستاید، آزار هم می دهد. هوس مذکّر به همان اندازه که تحسین است، توهین است. دختران طبیعتا اگر احساس کنند مردان به بدن آنها نظر جنسی دارند، سعی می کنند خود را بپوشانند. شرم و حیا از همین جا معلوم می شود.»[4]

هر يك از مرد و زن بايد براى جذابيت و شيرينى هرچه بيشتر زندگى مشتركشان،از زيبايى هاى خدادادى خويش بهره گيرد و حتى بر زينت هاى خويش بيفزايد. چنين استفاده اى از زيبايى ها و زينت ها، نه تنها مذموم نيست، بلكه فضيلتى ممدوح است كه ثواب عبادت ها را مضاعف مى گرداند.
در ممنوعيت خودآرايى زن براى مردان نامحرم دو حكمت نهفته است:
1. پايدارى و استوارى خانواده ها كه محبوب ترين كانون ها نزد خداوند است و سلامت فرد و جامعه در گرو سلامت اين كانون است؛
2. برقرارى و حفظ آرامش روانى در عرصه ى فعاليت هاى اجتماعى.

[1] . حجاب و نقش آن در سلامت روان، صص 114.
[2] .ويل دورانت، لذات فلسفه، ترجمه عباس زرياب، تهران، انتشارات سازمان انتشارات آموزش انقلاب اسلامى، 1369، صص 34 و 135.
[3] . ويل دورانت، تاريخ تمدن، ج 1، ترجمه احمد آرام و همكاران، تهران، انتشارات سازمان‏و انتشارات و آموزش انقلاب اسلامى، 1370، ص 60.                                                  

[4] . دوبوار سيمون، جنس دوم، ترجمه حسين مهرى، تهران، انتشارات طوس، 1360، ص 56.