تبرج جاهلیت

يا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِأَزْواجِکَ وَ بَناتِکَ وَ نِساءِ الْمُؤْمِنينَ يُدْنينَ عَلَيْهِنَّ مِنْ جَلاَبِيبِهِنَّ ذلِکَ أَدْني‏ أَنْ يُعْرَفْنَ فَلا يُؤْذَيْنَ وَ کانَ اللَّهُ غَفُوراً رَحيماً(احزاب،59)

«اى پيامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: روسرىهاى بلند بر خود بيفکنند، اين (عمل) مناسب تر است، تا (به عفّت و پاکدامنى) شناخته شوند و مورد آزار قرار نگيرند، و خداوند آمرزنده مهربان است.»

نکات مطرح شده در ذیل آیه :

«1- در امر به معروف، اول از خودى ها شروع کنيم سپس ديگران. «قل لازواجک و بناتک و نساء المؤمنين» 2- در احکام الهى، تفاوتى ميان همسران و دختران پيامبر با ديگر زنان نيست. «لازواجک و بناتک و نساء المؤمنين» 3- پوشيدن لباسى که معرّف شخصيّت زن براى تأمين عفّت و آبرو باشد، لازم است. «يعرفن فلا يؤذين» 4- بهانه به دست بيماردلان و مزاحمان عفّت عمومى ندهيد. (در آيات قبل هشدار به اذيّت کنندگان بود، در اين آيه تکليف اذيّت شوندگان را مطرح مى کند.) «يعرفن فلا يؤذين» 5- در امر به معروف و نهى از منکر، دليل امر و نهى خود را بيان کنيد. «فلا يُؤذين» 6- نوع لباس مردم در جامعه، مي تواند معرّف شخصيّت، مکتب و هدف آنها باشد. «يعرفن فلا يؤذين» 7 - سرچشمه بسيارى از مزاحمت هاى هوسبازان نسبت به زنان و دختران، نوع لباس خود آنهاست. «يعرفن فلا يُؤذين» 8- زنان با حجاب بايد با حضور خود در صحنه، جوّ عمومىِ عفاف و پاکدامنى را حفظ کنند و فرصت مانور را از هوسبازان بگيرند. «يعرفن فلا يؤذين»…(1)

حضرت فاطمه زهرا-سلام الله علیها-دختر پیغمبر اکرم-صلی اله و علیه و آله وسلم-  وقتی مسجد رفت که حکومت را محاکمه کند به دستور آیۀ احزاب یک پوشش سرتاسری انداخت که از سر تا نوک پاهایشان را بپوشاند و هم خُمر را بر سر انداخت. و حالا برنامه سومش را ما نمی‌توانیم پیاده کنیم که ده إلی بیست نفر از زن های مدینه را دعوت نمود که در فاصلۀ بین خانه تا مسجد (که شش هفت متر بیش نبود) دور مرا بگیرید که من شناخته نشوم.پس در این اقدام حضرت دو احتمال وجود دارد اوّل آنکه شخصیت ظاهری ایشان محفوظ بماند، دوّم اینکه پیکرۀ ظاهری حضرت هم در بین مردها نمایان نشود و در میان گروه زنان پوشیده بماند.”

زینب‌کبری-سلام الله علیها- هم در بارگاه ابن‌زیاد به اسرا گفت دور مرا بگیرید که مرا نشناسند و نبینند که ابن زیاد آدم خیلی پررویی بود. اُسرا را که نگاه می‌کرد سؤال کرد: «من هذه التی انحازت فجلست ناحیة و معها نسائها؟»

این خانمی که خودش را پنهان کرده و پیدا نیست کیست؟ کسی جوابش نداد. دوباره سؤال کرد باز هم جوابش را ندادند. دوباره پرسید، خادمی از خدام اهل بیت: که زن بود بلند شد و گفت دهانت را ببند. چه قدر می‌پرسی، این دختر امیرالمؤمنین-علیه سلام- و فاطمۀ زهرا-سلام الله علیها-، زینب کبری-سلام الله علیها- می‌باشد که نمی‌خواهد چشم آلوده تو به او بیفتد.

منظور از تبرج زنان در جاهلیت اولی، جلوه گری زنان در قبل از اسلام بوده است که در تمامی این دوران به دلیل عدم رعایت دستورات پیامبران زنان دچار چنین معضلی شده که سبب به وجود آمدن پیامدهای بد بسیاری برای جامعه نیز شده است.در تفسیر قمی روایتی از امام صادق علیه السلام از پدرش در ذیل آیه «… و لاتبرجن تبرج الجاهلیه الاولی …» آمده است: «به زودی جاهلیت دیگری می آید» و در تفسیر التبیان آمده است که منظور از جاهلیت اخری، زمانی است که مردم همان گونه عمل کنند که قبل از اسلام عمل می شده است.

امروز شاهد این تبرج ها و جلوه گری های مذموم هم در مردان و هم در زنان هستیم. در روایات از چنین مردانی با چنین خصوصیاتی یاد شده است: «یتزینون بزینه المراه لزوجها و یتبرجون تبرج النساء» و از چنین زنانی این چنین یاد شده است «نسوه کاشفات عاریات متبرجات. من الدین داخلات فی الفتن مائلات الی الشهوات مسرعات الی للذات مستحلات للمحرمات جهنم فی جهنم خالدات.»

امروز یکى از عمده‌ترین مظاهر تمدّن غربى، همین تبرّج است؛ این همان جاهلیّت است، منتها جاهلیّتى که توانسته است خود را با سلاح تبلیغات مدرن مجهّز بکند وحقایق را از چشم مردم بپوشاند.

1- برگرفته از کتاب «تفسير سوره مبارکه احزاب»، قرائتي،ص 88